Οικογενειακή κατάσταση και διατροφικές συνήθειες

Οικογενειακή κατάσταση και διατροφικές συνήθειεςΗ οικογενειακή κατάσταση προσδιορίζεται από το πολιτισμικό, κοινωνικό και νομικό πλαίσιο κάθε λαού ή φυλής και αφορά τον τρόπο που σχετίζονται ή σχετίζονταν στο παρελθόν δυο άνθρωποι.

Με ποιον τρόπο όμως συνδέεται η οικογενειακή κατάσταση των ανθρώπων με τις διατροφικές τους συνήθειες;

Ως μέλη ενός μεγαλύτερου κοινωνικού δικτύου ο τρόπος ζωής, η σκέψη, συμπεριφορά και τα συναισθήματα μας επηρεάζουν και επηρεάζονται από τους άλλους- και πέρα από τους αυτούς που γνωρίζουμε- μέσω της κοινωνικής αλυσιδωτής αντίδρασης. Ένας από τους βασικούς κανόνες που διέπει τα κοινωνικά δίκτυα είναι η τάση να συναναστρεφόμαστε με ανθρώπους που μας μοιάζουν, είτε γιατί ασπαζόμαστε το ίδιο θρήσκευμα, είτε γιατί υποστηρίζουμε την ίδια πολιτική παράταξη ή ποδοσφαιρική ομάδα, ή γιατί προτιμούμε το είδος διασκέδασης και μουσικής (Christakis & Fowler, 2009). Η αρχή της ομοιότητας εξυπηρετεί την ανάγκη μας για ασφάλεια, κατανόηση και αποδοχή. Όταν νιώθουμε ότι εκεί που ανήκουμε, μοιραζόμαστε κοινές ιδέες και μηνύματα, μπορούμε να είμαστε απλά ο εαυτός μας.

Κατά αντιστοιχία, σχετιζόμαστε ερωτικά (φίλη, σύντροφος, σύζυγος) με ανθρώπους που υιοθετούν ίδιες ή παρόμοιες διατροφικές συνήθειες με εμάς. Μοιραζόμαστε ακόμα και την ίδια επιθυμία για το είδος και την ποσότητα του φαγητού, τον χώρο εστίασης και τις γεύσεις, ενώ φαίνεται ότι οι προτιμήσεις μας συγκλίνουν παρά διαφέρουν. Μελέτες, μάλιστα, καταδεικνύουν ότι οι σύζυγοι συνήθως έχουν την ίδια συμπεριφορά όσον αφορά την υγεία, όπως τις διατροφικές συνήθειες και το κάπνισμα (Christakis & Fowler, 2009). Με άλλα λόγια, επιλέγουν ίδια είδη τροφών, αγαπούν ή όχι την σωματική άσκηση και εμπλέκονται ή απέχουν από δραστηριότητες που ενισχύουν την σωματική και ψυχική τους υγεία. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι πολλοί άντρες, πρώην καπνιστές, σταμάτησαν την βλαβερή αυτή συνήθεια ύστερα από προτροπή των συζύγων ή των συντρόφων τους σε μεγαλύτερο ποσοστό απ’ ότι τους εργένηδες, πρώην καπνιστές. Οι άνθρωποι που μοιράζονται την ίδια στέγη υιοθετούν τις ίδιες διατροφικές συνήθειες, ως αποτέλεσμα της κοινής τους ζωής και επιλογών (ωράριο, διασκέδαση, ύπνος, διακοπές). Συνήθως, κάνουν μαζί τα ψώνια και επιλέγουν να τρώνε στο σπίτι, ως μια καλή αφορμή να περάσουν αρκετό χρόνο μαζί (ειδικά όταν δουλεύουν πολλές ώρες) παρά να επισκεφτούν ένα εστιατόριο. Η πιο εύκολη και ξεκούραστη εναλλακτική είναι να «έρθει το έτοιμο φαγητό στο σπίτι». Όσον αφορά τις ένοχες λιχουδιές (γλυκά, τηγανητά φαγητά) αυτές πάντα υπάρχουν μέσα στο σπίτι (σε μικρή ή μεγάλη ποσότητα) και τις απολαμβάνουν με μέτρο.

Στην περίπτωση που το ζευγάρι έχει παιδιά, τότε το διατροφικό πρόγραμμα των γονιών προσαρμόζεται στις ανάγκες τους. Οι γονείς ακολουθούν ορισμένους κανόνες σε σχέση με την διατροφή των παιδιών, είτε πρόκειται για την κατανάλωση συγκεκριμένων ομάδων φαγητού, είτε για την ώρα και την ποσότητα, ώστε τα παιδιά να μεγαλώσουν υγιή και να αναπτυχθούν σωστά. Ανάλογα με την ηλικιακή ομάδα στην οποία ανήκουν τα παιδιά, οι διαφορετικές διατροφικές τους ανάγκες ποικίλλουν και χρειάζονται τροφές πλούσιες σε βιταμίνες και θρεπτικές ουσίες. Σίγουρα ένα finger food δεν τις καλύπτει!

Στην κατηγορία των διαζευγμένων ανθρώπων, μελέτες αναφέρουν ότι οι άντρες μετά το διαζύγιο παχαίνουν ενώ, αντίθετα, κατά τη διάρκεια του έγγαμου βίου τους μειώνουν τις ριψοκίνδυνες για την υγεία τους συνήθειες (κάπνισμα, αλκοόλ, κακή διατροφή). Καθοριστικό ρόλο παίζει και εδώ η παρουσία ή όχι των παιδιών στο σπίτι, γιατί τότε οι διατροφικές επιλογές του γονέα τείνουν να είναι πιο ισορροπημένες.

Όσον αφορά τα άτομα που δεν είναι σε σχέση, έχουν μεγαλύτερη αυτονομία και ελευθερία αναφορικά με το διατροφικό τους πρόγραμμα (ποσότητες, αριθμός γευμάτων, ώρες). Ακόμα, όσο πιο νέος στην ηλικία είναι ένας άνθρωπος, τόσο προσέχει περισσότερο τη διατροφή του, για να αποφύγει την αύξηση του βάρους του και με στόχο να βελτιώσει την εικόνα του σώματος του.

Ωστόσο, στις γυναίκες πολύ συχνά το συναισθηματικό ή σεξουαλικό κενό μπορεί να οδηγήσει σε υπερβολική κατανάλωση φαγητού, ειδικά εφόσον συνυπάρχουν και άλλοι παράγοντες (όπως χαμηλή αυτοεκτίμηση, αδυναμία επίλυσης προβλημάτων, άγχος κ.ά.) και είναι πιθανό να οδηγήσουν τον εαυτό τους σε μια εξαρτητική ή τιμωρητική σχέση με το φαγητό, πιο συχνά από τους άντρες («τρώω για να νιώσω καλά, αφού είμαι μόνη μου και δεν έχω κανέναν να νοιάζεται για μένα»).

Τέλος, όταν μια ερωτική σχέση είναι πρόσφατη, η κατανάλωση φαγητού λειτουργεί περισσότερο ως αφορμή να βρεθεί το ζευγάρι, πάρα για να καλύψει ο καθένας τις διατροφικές του ανάγκες. Μάλιστα, οι προσωπικές διατροφικές προτιμήσεις σε αυτήν την φάση περισσεύουν γιατί το φαγητό παίρνει τη μορφή παιχνιδιού και έκπληξης. Τα πιάτα που σερβίρονται και οι τροφές που καταναλώνει το ζευγάρι είναι όσο το δυνατόν πιο ελαφριά σε γεύση και θερμίδες.

Η οικογενειακή κατάσταση αποτελεί έναν από τους παράγοντες που επηρεάζουν τις διατροφικές μας συνήθειες. Τα βιώματα, οι παιδικές μας εμπειρίες, ο σύγχρονος τρόπος ζωής, το φύλο, η ηλικία, τα ενδιαφέροντα, η προσωπικότητα και η σωματική υγεία συνυπάρχουν και διαμορφώνουν τη στάση μας απέναντι στο φαγητό.

Είναι καλό όμως να νιώθουμε άνετα και όμορφα με το σώμα μας και να ακολουθούμε υγιεινές διατροφικές συνήθειες, ανεξάρτητα αν είμαστε παντρεμένοι με παιδιά ή χωρίς, σύντροφοι, χωρισμένοι ή μόνοι. Η διατροφή είναι πρωτίστως προσωπική υπόθεση.

Βιβλιογραφία:

Christakis, N.A., & Fowler, J.H. (2009). Συνδεδεμένοι: Η εκπληκτική δύναμη των κοινωνικών δικτύων και πως αυτά διαμορφώνουν τη ζωή μας. Εκδόσεις: Κάτοπτρο-Αθήνα

Καλυψώ Τόττη
Αν σας άρεσε το άρθρο μας, μοιραστείτε το με τους φίλους σας. Θα μας βοηθούσε πολύ!

Καλυψώ Τόττη

Συμβουλευτική Ψυχολόγος στη Θεσσαλονίκη (κέντρο) - Βιογραφικό Πτυχιούχος τμήματος Ψυχολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης Μέλος Συλλόγου Ελλήνων Ψυχολόγων (SEPS) Επικοινωνία: +30 6938789182 Email: [email protected]