Η νόσος του Crohn είναι μία χρόνια κατάσταση του γαστρεντερικού σωλήνα. Χαρακτηρίζεται από διατοιχωματική φλεγμονή που παρατηρείται σε διάφορα ασυνεχή τμήματα του εντέρου και κάποιες φορές τείνουν να σχηματίζονται συρίγγια. Η αιτία της νόσου παραμένει άγνωστη και ίσως εξαρτάται από αλληλεπιδράσεις μεταξύ γενετικής προδιάθεσης, περιβαλλοντικών παραγόντων και από την ανοσία του βλεννογόνου. Συνήθως, η νόσος του Crohn μπορεί να εμφανιστεί σε οποιοδήποτε τμήμα του γαστρεντερικού σωλήνα από τη στοματική κοιλότητα μέχρι τον πρωκτό ωστόσο πιο συχνά παρατηρείται στο κομμάτι του ειλεού, στην ειλεοτυφλική περιοχή, στο παχύ έντερο και στην περιπρωκτική περιοχή. Η μεγαλύτερη επίπτωση της ασθένειας του Crohn παρουσιάζεται μεταξύ 15 εως 25 ετών.
Ποια είναι τα συμπτώματα της νόσου;
Τα συμπτώματα της νόσου ποικίλλουν αλλά στα πιο συνήθη περιλαμβάνονται η διάρροια, ο κοιλιακός πόνος, η απώλεια βάρους, το αίμα και η βλέννα στα κόπρανα, ο πόνος στην περιοχή του περινέου και ο ερεθισμός στα συρίγγια της περιπρωκτικής περιοχής. Επίσης, ένα από τα συχνά συμπτώματα είναι η δυσαπορρόφηση, τα οιδήματα εξαιτίας της υπολευκωματιναιμίας, η αναιμία, οι διαταραχές πηκτικότητας του αίματος από έλλειψη βιταμίνης Κ και οι τετανίες από έλλειψη βιταμίνης D. Πολλές φορές, οι ασθενείς φοβούνται να σιτιστούν εξαιτίας του κοιλιακού πόνου που ακολουθεί μετά από κάποιο γεύμα.
Τι πρέπει να προσέξουν διατροφικά οι ασθενείς με νόσο του Crohn;
Συχνά, οι ασθενείς αυτοί διατρέχουν μεγάλο κίνδυνο να αναπτύξουν πρωτεϊνο-θερμιδικό υποσιτισμό και διατροφικές ανεπάρκειες σε κάποιο θρεπτικό συστατικό. Αυτό οφείλεται στη μειωμένη πρόσληψη τροφής, στις αυξημένες ανάγκες, στη δυσαπορρόφηση και στις αυξημένες απώλειες. Ιδιαίτερη προσοχή απαιτείται και στις ελλείψεις των μικροθρεπτικών συστατικών (βιταμίνες, μέταλλα, ιχνοστοιχεία). Σε περιόδους ύφεσης της νόσου οι ασθενείς πρέπει να ακολουθούν ένα διαιτολόγιο που θα περιλαμβάνει τρόφιμα από όλες τις ομάδες τροφίμων και σε περίπτωση ανορεξίας θα πρέπει να ενθαρρύνονται ώστε να καταναλώνουν τρόφιμα αυξημένης ενεργειακής πυκνότητας. Συχνά παρατηρείται, μία τάση στους ασθενείς με νόσο του Crohn να αποφεύγουν τα γαλακτοκομικά προϊόντα είτε επειδή υπάρχει ανεπάρκεια λακτάσης (και δυσανεξία στη λακτόζη), είτε γιατί πιστεύουν ότι επιδεινώνονται τα συμπτώματα. Όμως, απαιτείται ιδιαίτερη προσοχή στις διαιτητικές απαγορεύσεις και πρέπει να καλύπτονται επαρκώς οι ανάγκες σε ασβέστιο γιατί η επίπτωση της οστεοπόρωσης είναι συχνή και σε συνδυασμό με τη χορήγηση κορτικοστεροειδών επιτείνεται το πρόβλημα.
Ποιος είναι ο ρόλος συγκεκριμένων θρεπτικών συστατικών στη νόσο του Crohn;
Λιπαρά οξέα βραχείας αλύσου
Τα λιπαρά οξέα βραχείας αλύσου παράγονται στο κόλον κατά την βακτηριακή ζύμωση φυτικών ινών και ανθεκτικών αμύλων τα οποία δεν απορροφήθηκαν στο λεπτό έντερο. Προάγουν την απορρόφηση νατρίου και νερού ελαττώνοντας τη διάρροια και υπάρχουν ενδείξεις ότι ασκούν τροφική δράση στο βλεννογόνο του κόλου. Γι’ αυτό θα πρέπει να καταναλώνονται οι φυτικές ίνες (στη φάση ύφεσης), προκειμένου να μη στερηθούν τα εντεροκύτταρα την καλύτερη πηγή ενέργειας.
Γλουταμίνη
Το αμινοξύ γλουταμίνη αποτελεί ενεργειακό υπόστρωμα για το λεπτό έντερο κι έχει αποδειχθεί ότι εμποδίζει τη διαπερατότητα του λεπτού εντέρου, προστατεύει την ατροφία του εντερικού βλεννογόνου και βελτιώνει την ανοσοποιητική λειτουργία του εντέρου. Επομένως, χρειάζεται επαρκής πρόσληψη πρωτεΐνης μέσω της διατροφής μας και λόγω του κινδύνου ελλιπούς διατροφικής πρωτεϊνικής πρόσληψης.
Προβιοτικά
Τα προβιοτικά είναι μη παθογόνοι μικροοργανισμοί που ασκούν θετική επίδραση στην υγεία του ξενιστή κι επηρεάζουν τη φυσιολογία του εντέρου. Σύμφωνα, με κλινική δοκιμή η χορήγηση προβιοτικών σε ασθενείς με νόσο Crohn μείωσε σημαντικά τη δραστηριότητα της ασθένειας, ωστόσο σε συστηματική μελέτη βρέθηκε ότι τα προβιοτικά σε σχέση με την ομάδα placebo δεν βελτιώνουν τη νόσο του Crohn. Το γιαούρτι είναι ένα τρόφιμο πλούσιο σε προβιοτικά αλλά μπορούμε να καταναλώσουμε και συμπλήρωμα προβιοτικών.
Ω-3 λιπαρά οξέα
Τα ω-3 λιπαρά οξέα αναστέλλουν την παραγωγή φλεγμονωδών κυτταροκινών με αποτέλεσμα να μειώνουν τη φλεγμονή και να επιμηκύνουν τις περιόδους ύφεσης. Πλούσιες πηγές σε ω-3 είναι ο λιναρόσπορος, τα καρύδια, η σαρδέλα.
Ποια είναι η δράση της ημι-χορτοφαγικής διατροφής στην πρόληψη των υποτροπών των ασθενών με Crohn;
Σύμφωνα με κλινική δοκιμή σε 22 ασθενείς, η ημι-χορτοφαγική διατροφή όπου συμπεριλαμβάνει γαλακτοκομικά, φρούτα, λαχανικά, δημητριακά, αυγά και λιπαρά φυτικής προέλευσης φαίνεται να είναι ασφαλής και έχει προστατευτική επίδραση έναντι της υποτροπής της νόσου του Crohn. Σε αρκετούς ασθενείς με νόσο του Crohn τα επίπεδα της C-rp ( C- αντιδρώσας πρωτεΐνης), η οποία είναι δείκτης φλεγμονής, διατηρούνται σε κανονικά επίπεδα με αυτό το πρότυπο διατροφής. Η υιοθέτηση ενός τέτοιου διατροφικού προτύπου είναι καλύτερη σε σχέση με μια δίαιτα δυτικού τύπου.
Η επιλογή της κατάλληλης διατροφής του ασθενή θα πρέπει να γίνεται μετά από συνεννόηση με τον ιατρό και το διαιτολόγο.
Βιβλιογραφία:
- Sagar P. et.al. Colitis and deficiencies of fuel. 1995. Clin Nutr, 14: 13-6.
- Belluzzi A., et.al. Effect of enteric-coated fish oil preparation on relapses in crohns disease. 1996. N Engl J Med, 334:1557-60.
- Mitsuro C. et.al. Lifestyle-related disease in Crohn’s disease: Relapse prevention by a semi-vegetarian diet. 2010. World J Gastroenterol, 16(20): 2484-2495.
- Mills S. et.al. Crohn’s disease. 2011. Clin Evid, 04: 416.
- Clare F. Donnellan et.al. Nutritional Management of Crohn’s disease. 2013. Ther Adv Gastroenterol, 6(3): 231-242.
- Ζαμπέλας Α. 2011. Κλινική Διαιτολογία και Διατροφή, Ιατρικές Εκδόσεις Π. Χ. Πασχαλίδης.
-
Επικοινωνία: +30 6981154675
Email: [email protected]
- Επιστήμες: Διατροφογενετική – Διατροφογενωμική - 20 Φεβρουαρίου 2016
- Διατροφή και μέγιστη αθλητική απόδοση - 20 Νοεμβρίου 2015
- Αλληλεπιδράσεις φαρμάκων και τροφίμων: Τι πρέπει να προσέχουμε - 14 Αυγούστου 2015
