Η αξία της Μεσογειακής Διατροφής

μεσογειακή διατροφή - Η αξία της Μεσογειακής ΔιατροφήςΗ Μεσογειακή Διατροφή είναι ένας όρος που χρησιμοποιείται για να περιγράψει το διατροφικό μοντέλο  που ακολουθούν οι κάτοικοι των περισσότερων μεσογειακών χωρών. Βέβαια, υπάρχουν κάποιες διαφοροποιήσεις από χώρα σε χώρα της Μεσογείου, που σχετίζονται με την παραγωγή, τις διαφορετικές συνήθειες και παραδόσεις κάθε χώρας. Η σχέση αυτού του μοντέλου διατροφής με την υγεία αποτελεί αντικείμενο ενδιαφέροντος και πολύχρονης έρευνας από την επιστημονική κοινότητα.

Ένα από τα μεγαλύτερα ερευνητικά γεγονότα, το οποίο έδειξε για πρώτη φορά την αξία αυτού του τύπου διατροφής, υπήρξε η μελέτη των επτά χωρών (The Seven Countries Study), που ξεκίνησε στη δεκαετία του ’50 και είχε διάρκεια πάνω από 20 χρόνια. Πραγματοποιήθηκε σε μία προσπάθεια του καθηγητή Ancel Keys και των συνεργατών του να τεκμηριώσουν τη σχέση της διατροφής με την εμφάνιση ή όχι ασθενειών και κυρίως καρδιαγγειακών νοσημάτων. Μελετήθηκαν περίπου 13.000 άνδρες ηλικίας 40-59 ετών, από επτά διαφορετικές χώρες με διαφορετικά επίπεδα ανάπτυξης, διαφορετικούς πολιτισμούς και διατροφικές συνήθειες. Οι χώρες που πήραν μέρος στην έρευνα ήταν οι: Ελλάδα, Ιταλία, Γιουγκοσλαβία, Ολλανδία, Φινλανδία, ΗΠΑ και Ιαπωνία. Τα αποτελέσματα της μελέτης απέδειξαν ότι οι κάτοικοι της Μεσογείου (ιδιαίτερα της Κρήτης και της νότιας Ιταλίας) είχαν γενικά καλύτερη υγεία και μεγαλύτερο προσδόκιμο ζωής από τους κατοίκους των υπόλοιπων χωρών. Στην Ελλάδα τα επίπεδα θανάτων από καρδιαγγειακά νοσήματα και καρκινογενέσεις ήταν σημαντικά χαμηλά σε σχέση με των άλλων χωρών. Τα παραπάνω ευρήματα αποδόθηκαν στις διατροφικές συνήθειες και το γενικότερο τρόπο ζωής, που χαρακτήριζαν τους λαούς της Μεσογείου.

Τα χαρακτηριστικά αυτού του διατροφικού μοντέλου φαίνονται συνοπτικά στην Πυραμίδα της Μεσογειακής Διατροφής.

  • Τη βάση της διατροφής αποτελούν τα μη επεξεργασμένα δημητριακά (ψωμί, ζυμαρικά, δημητριακά ολικής άλεσης, μη αποφλοιωμένο ρύζι) και τα προϊόντα τους, ενώ συχνή είναι η κατανάλωση οσπρίων. Καθημερινή είναι η κατανάλωση φρούτων και λαχανικών (περίπου 5 μερίδες). Οι παραπάνω τροφές αποτελούν σημαντική πηγή φυτικών ινών, οι οποίες προστατεύουν τον οργανισμό από χρόνιες παθήσεις, όπως καρδιαγγειακά νοσήματα, διαβήτη, παχυσαρκία, ενώ συμβάλουν στην καλή λειτουργία του εντέρου. Επίσης παρέχουν σημαντικές ποσότητες βιταμινών και αντιοξειδωτικών ουσιών, που είναι απαραίτητες για την ομαλή λειτουργία του οργανισμού, την προστασία από λοιμώξεις, χρόνιες παθήσεις, καρκινογενέσεις και πρόωρη γήρανση.
  • Το ελαιόλαδο αποτελεί την κύρια πηγή λίπους και τροφή με μεγάλο όφελος για την υγεία. Είναι πλούσιο σε ακόρεστα λιπαρά οξέα και κυρίως μονοακόρεστα, τα οποία μειώνουν την ολική και την LDL («κακή») χοληστερόλη, ενώ δεν μειώνουν την προστατευτική HDL («καλή χοληστερόλη»). Η υψηλή περιεκτικότητα του ελαιόλαδου στην αντιοξειδωτική βιταμίνη Ε, είναι ένας ακόμα λόγος που το καθιστά τρόφιμο με αδιαμφισβήτητη θρεπτική αξία.
  • Καθημερινή, αλλά σχετικά μικρή, είναι η κατανάλωση γαλακτοκομικών προϊόντων. Έτσι επιτυγχάνεται πρόσληψη ασβεστίου σε καλά απορροφήσιμη μορφή, χωρίς ταυτόχρονη αυξημένη πρόσληψη ζωικού κορεσμένου λίπους και χοληστερόλης, που δημιουργεί βλάβες στα αγγεία.
  • Το ψάρι και το κοτόπουλο είναι απαραίτητα σε εβδομαδιαία βάση και παρέχουν υψηλής ποιότητας πρωτεΐνες. Τα λιπαρά ψάρια (σολομός, σκουμπρί, ρέγγα, τόνος, πέστροφα, σαρδέλα) είναι πλούσια σε πολυακόρεστα ω-3 λιπαρά οξέα, που προστατεύουν από καρδιαγγειακά και άλλα νοσήματα, συμβάλουν στην ανάπτυξη και έχουν αντιφλεγμονώδη δράση.
  • Επίσης σε εβδομαδιαία βάση καταναλώνονται οι ξηροί καρποί και τα αυγά, τροφές με μεγάλη θρεπτική αξία. Οι ξηροί καρποί παρέχουν πολυακόρεστα λιπαρά, πρωτεΐνες, φυτικές ίνες, βιταμίνη Ε και άλλες χρήσιμες ουσίες. Τα αυγά είναι πλούσια σε πρωτεΐνες υψηλής βιολογικής αξίας, βιταμίνες και ιχνοστοιχεία.
  • Η κατανάλωση κόκκινου κρέατος (μοσχάρι, χοιρινό, αρνίσιο) είναι περιορισμένη σε περίπου 2-3 φορές το μήνα. Είναι γνωστό ότι η μεγάλη κατανάλωση κόκκινου κρέατος προσφέρει πολλά κορεσμένα λιπαρά και ενοχοποιείται για την εμφάνιση καρδιαγγειακών παθήσεων, όπως και γενικά η κατανάλωση έτοιμου και γρήγορου φαγητού (τύπου fast food) πλούσιου σε λίπη και αλάτι, που και αυτή στη Μεσογειακή Δίαιτα είναι εξαιρετικά σπάνια.
  • Μικρή είναι και η κατανάλωση ζάχαρης με τη μορφή γλυκισμάτων, αναψυκτικών και τυποποιημένων τροφών, που συμβάλουν στην αύξηση του σωματικού βάρους και την επιβάρυνση του οργανισμού από ορισμένα βλαβερά πρόσθετα.
  • Η μέτρια κατανάλωση κρασιού είναι γνωστή για τα οφέλη της στην υγεία, ιδίως της καρδιάς και την αντιοξειδωτική της δράση (αρκεί να μην ξεπερνά τις 1-2 μερίδες την  ημέρα).

Τα μέγιστα οφέλη επιτυγχάνονται με το συνδυασμό των παραπάνω με συστηματική άσκηση.

Δυστυχώς, τα τελευταία χρόνια παρατηρείται στη χώρα μας το φαινόμενο της απομάκρυνσης από το τόσο υγιές αυτό διατροφικό μοντέλο, που ακολουθούσαν προηγούμενες γενιές. Αντίθετα, τείνουμε να ακολουθούμε στοιχεία του δυτικού τύπου διατροφής με τις επιβαρυντικές του διατροφικές συνήθειες και έναν πιο καθιστικό τρόπο ζωής. Οι ρυθμοί της σύγχρονης καθημερινότητας και οι σταδιακές μεταβολές στην έννοια της κοινωνικοποίησης, συνετέλεσαν σε αυτήν την αλλαγή, όμως ποτέ δεν είναι αργά να αναθεωρήσουμε κάποιες αξίες.

Ευαγγελία Τόττη
Αν σας άρεσε το άρθρο μας, μοιραστείτε το με τους φίλους σας. Θα μας βοηθούσε πολύ!

Ευαγγελία Τόττη

Διαιτολόγος Διατροφολόγος στη Θεσσαλονίκη - Βιογραφικό Πτυχιούχος του τμήματος Διατροφής και Διαιτολογίας του Αλεξάνδρειου Τεχνολογικού Εκπαιδευτικού Ιδρύματος Θεσσσαλονίκης - Επικοινωνία: +30 6948519904 Περγάμου 13 - Άνω Ηλιούπολη Σταυρούπολης, Θεσσαλονίκη Τ.Κ. 56431 Email: [email protected]